Nitelik, Nicelik’ten önce gelir; bundan bahsetmiştik. Bu bağlamda; “yön” ve buna bağlı “yön’el’im” kavramları, Varlık’ın Nitelik yönüne aittir. Bununla kastettiğimiz, “yön”ün bir “nicelik” olmayışıdır. “Mesafe” ise ancak “yön”e nispetle ölçülür; yani mesafe kavramı, yön kavramını a priori olarak varsayar, bu manada.
“Yön” bir Boyutsal Özellik’i, “yönelim” ise Akış temin eden bir “kuvvet”in varlığını ima eder ve onu a priori varsayar. (“Yön’el’ten kuvvet” olmadan, “yön’el’im”den de bahsedemeyiz, bu bakımdan.)
“Yön’ler” gibi Boyutsal Özellik’lerin meydana gelişi, Genesis (Doğ’uş) esasındadır. Yani; Boyutsal Özellik’ler, Doğuş ile meydana gelir.
“Zaman” da Genesis esasında meydana gelir. Prof. Dr. Yalçın Koç’un ifadeleri ile;
- “Zaman”ı, “genesis esasındaki akış” olarak düşünürüz.
- “Genesis, zaman’a mekan’dır”. Yani, “zaman”, “genesis” esasında “doğ’ar”; bu manada.
- … Bu noktayı şu şekilde ifade ederiz: “Zaman”, “manzara akış’ı’nın form’u” olarak, “manzara genesis”i yoluyla “doğ’ar”. “Akış’ın” esası, “psukhe’ye (nefs’e) mahsus kuvvet’in icraat’ı” itibariyle “manzara genesis’i”dir.
Bu felsefi temeller doğrultusunda, “optimizasyon modelleri”nin yazılış esaslarını (kısaca) inceleyelim.
“Optimizasyon”, en basit ifade ile “mesafe minimizasyonu”dur. Yani; “verimliliği sağlamak”, “mesafeyi en aza indirmek”tir. “Mesafe”ye bir zıtlık düşünürüz: Uzaklık ve yakınlık. Birisini olumsuz, diğerini olumlu cihetten anlarız. Mesela zarar ve kâr gibi. Burada da gene, mesafe kavramının yön kavramına bağlandığını görürüz. Yani yön olmadan mesafe düşünülemez, bu manada.
O zaman, “mesafe en iyileştirmesi” için, önce için, önce yön ve yönelim kavramlarının incelenmesi gerekir. Mesafe düşüncesinin bunları varsayması sebebiyle.
Yön, Boyutsal Özellik olduğuna göre, ve Boyutsal Özellik’ler Genesis ile meydana geldiğine göre, buna bağlı ortaya çıkan Zaman’sal ve Mekan’sal özellikleri de Genesis esasında düşünmemiz gerekir.
Gerekir, gerekmesine ama, Endüstri Mühendisliği bölümü (ve daha genel olarak Mühendislik fakültesi) literatüründe, bunun (Yön’lerin Genesis esasında Doğuş’unun) esâmesi okunmaz. Yani; “yön’el’iş”in, hangi “esas”ta ortaya çıktığı konu edinilmez.
Bu, aynı zamanda, yöntem ve metodların İlham Kaynakları‘na olan “bilinç’siz’lik”i gösterir.
Kaynakça
- Koç, Yalçın. Anadolu Mayası: Türk Kimliği Üzerine Bir İnceleme, Ankara: Cedit Neşriyat
- Koç, Yalçın. Theologia’nın Esasları: Felsefe’nin ve Teoloji’nin Nazariyatı Üzerine Bir İnceleme, Ankara: Cedit Neşriyat
08.11.2024 [yaklaşık tarih]
