Nicelik’in Asl’ı Olarak Nitelik
Nicelik’in Asl’ı Nitelik’tir. Bu yazıda bunu açıklamak istiyoruz.
Açıklamamıza bir misal teşkil etmesi için, “bardak”ı seçelim: “Yukarıdan” bakınca bir çember gördüğümüz, “üstü” açık bir silindir. Eğer bu Cisim’in “üst” yüzeyinin Şekil’ini soracak olsak, buna verilecek genel cevap “çember” olacaktır. Oysa düşündüğümüzde, bu sadece “bakış açısı” ile ilgilidir. Keza “bardak”a belli bir açı hariç, baktığımda “üst” kısmını bir “elips” olarak görmem genel durumdur, yani en sık karşılaşılan durumdur. Buna rağmen sıklıkla bir “elips” görmemize rağmen, bunun bir “çember” olduğunu söyleriz, ki bunun haklı bir sebebi vardır.
Pek çok Cisim, farklı açılardan bakıldığında farklı görünür. Fakat bizler belirli bir Cisim’in Şekil’ini tanımlarken, 3-boyutlu bu objenin 2-boyutlu bir iz-düşümü için “tek bir Şekil” tanımlamayı daha uygun görürüz. Misal; seçtiğimiz “bardak” için bu “çember”dir ve diğer açılardan görünen ve [sınırı] belirsiz sayıdaki “elips”ler değildir.
Gözlemlediğimiz Cisim için bir “bakış açısı”nı Referans olarak seçeriz. Bu Referans olmaksızın, ki bu “tanımlanmış ve sabit”tir, “bardak”ın (üst kısmının) Şekil’i için ne diyeceğimizi bilemezdik, yani “bardak”ın “açık ucunun kenarlarının oluşturduğu 2-boyutlu Şekil” hakkında.
Bu Referans Nokta’sının seçim kriterleri, o Cisim’in ne’liği ile alâkalıdır. Hatta daha kesin bir biçimde söylersek; doğru Referans Nokta’sının seçimi tam da o Cisim’in ne’liği sayesinde mümkündür. Peki “bardak”ın ne’liğini, yani Nitelik’ini tanımlayan şeyler nelerdir?
Bu önceki yazılarımızda bahsettiğimiz ve bir varlıkın ne’liğini belirleyen şeyler yani Varlık’ın Melek’leridir. Demiştik ki; Varlık’ın Melek’leri, varlıklara melekeleri yani belli kabiliyet/kuvvet/yetiler kazandırır. Bu melekeler ise o varlıkın çevresi ile nasıl bir etkileşime geçtiğini belirler.
Burada anlatım ve ulaşım kolaylığı açısından “bardak”ı, bu bahsettiğimiz varlıklardan birisi olarak, örnek olarak seçtik.
“Bardak”ın melekesi veya başka bir tâbir ile fonksiyonu, Varlık’ın bir Melek’i olan “yerçekimi kuvveti” gibi Melek’ler ve “bardak”ın çevresini teşkil eden (içine doldurulan sıvı gibi) varlıklar ile belirlenir. Yani bardak “bardak”tır, çünkü çevresini teşkil eden diğer varlıklar ve Melek’ler ona bu Nitelik’i kazandırır. Bu bağlamda “bardak” Boyutsal Özellik’lerini, onları belirleyen etkenlerden alır. Böylece deriz ki, “bardak’ın Nitelik’i Nicelik’ini belirler”. “Bardak” yerine, bunu genelleştirip diyebiliriz ki, “bir varlıkın Nitelik’i, onun Nicelik’ini belirler”.
Böylece Referans Nokta’mızı, Varlık’ın Melek’lerine göre seçeriz. Verdiğimiz “bardak” örneğinde bu kriter, “yer çekim kuvvetinin etki yönü”dür. Keza “bardak”ın işlevini temelde bu belirler. Yani “bakış açımız”ı Varlık’ın Melek’lerine göre seçeriz.
Belki burada hayâlî bardaklardan ve bunların o bahsedilen Nitelik’e sahip olmadığından söz ederek itiraz edenler olabilir. Malum, sanal ve hayâlî olan şeylerin revaçta olduğu bir Çağ’dayız. Hatırlanması gereken ise şudur: “Bardak’ın hayâli”, “bardak” değildir. Ve zaten böyle hayâlî Şekil’ler de, bilgisayar yazılımlarındaki sanal Şekil’ler gibi, “var oluş amacını” Gerçeklik’ten miras alır.
Fakat tabii ki, Gerçeklik’in bir yalan ve vehimlerinin bir Gerçek olduğunu iddia eden Akıl yoksunlarına bu söylediklerimizi “kanıtlayamayız”. Zira apaçık ortada olan bir şey, “kanıtlanamaz” ve ancak “görülebilir”. Mesela “birden fazla Hakikat’in var olduğu”nu iddia eden Akıl hastalarına, “bardağın bardak olduğunu” veya “Varlık’ın var olduğunu” kanıtlayamayız. Tabii burada “Akıl hastaları” ile bir hakarette bulunmaktan ziyade, basit bir yoksunluk durumunu ifade ediyoruz. Fakat tabii, kimilerinin kendi Akıl’larını sakatlıyor oluşu da ayrı bir meseledir.
Böylece bu yazımızda “Nicelik’in Asl’ının Nitelik olduğunu” açıklamış olduk.
01.09.2023
