İnsandan açığa çıkan her Söz, her zaman iki vasıftan birisine sahiptir: ya 1) Birleyen, birleştiren, Bir’liğe davet eden iyileştirici bir vasfa ya da 2) Ayrıştıran, Parça’layan, kırıcı, kötüleştiren bir vasfa sahiptir.
“Söz” ile sadece İnsanın dili ile söylediğini değil, tüm varlığı ile zikrettiği Söz’den bahsediyoruz. Bu bağlamda Söz, Kişi’nin tüm hâl ve ahvâlini kapsa; yani “kendisi olarak varoluş biçimi”dir. Ki “dil ile söylenen Söz” de “kağıda yazılan Söz” de, bu şekilde Söz’dür ve kaynağı Kişi’nin varlığıdır.
Aslında, bu bağlamda diyeceğiz ki; her varlık, Varlık’ta “Söz sahibi”dir. Her varlık kendi varoluş biçimi ile, bir Söz söyler. Söz’ün “kendisi olarak varoluş biçimi” olması hasebiyle.
Örneğin Kedi “kedi olmaklığı, kedi olarak var oluşu” ile, Elma Ağacı “elma ağacı olmaklığı, elma ağacı olarak var oluşu” ile; her varlık Varlık’ın bir Söz’üdür. Yani her mâhluk, Hâlik olan Allah’ın bir Kelime’sidir. İnsan’ı özel kılan ve eşref-i mahlûkat kılan ise, her bir Söz’ün, her bir Kelime’nin İnsan’a öğretilmiş olmasıdır. İnsan’da cem ediliyor oluşu ve İnsan’ın Söz’ü dillendiriyor oluşudur.
İnsan olarak bahsettiğimiz İnsan-ı Kâmil, bu bağlamda “Mutlak Bir’liğin Sözü”dür. “Tevhid’i Söyleyen”dir.
Böylece İnsan, bağ kurduğu, alâka gösterdiği, muhabbet beslediği ve andığı cümle varlıkı İç’inde yaşatır. Bu İç ki, Gönül’dür. Bir dostumuzun tâbiriyle, böylece diyeceğiz ki, “Muhabbetin olduğu yerde Hakk inşa olur.”
Her varlık, Varlık’ın Söz’ü olması itibari ile, “kendi hakikati”ni anlatır. Ve Varlık, yarattığı her varlık ile Kendi’sini anlar. Bu bağlamda her varlık, Kendi hakikatini anlatıyor olması itibari ile, “Allah’ın bir Ayet’i”dir. Kur’an’da canlı ve cansız bir varlıka yemin ediliyor oluşu da, düşünüyoruz ki bu düşüncemizi doğrular niteliktedir. Yıldızlar, Güneş, Dolunay, Zeytin (ve ağacı), İncir (ve ağacı) bunlara örnek olarak verilebilir. Demek ki Hz. Allah, cümle varlıkı Kendi Varlık’ına şahit tutmakta ve İnsan’dan bunları okuyup üzerlerine tefekkür etmesini ve akletmesini istemektedir.
09.08.2023
