Nietzsche’nin okuduğum ilk kitabı. Başlığı ilgimi çektiği için almıştım. Kitabın dili biraz ağır, dolayısıyla Nietzsche’nin başka kitaplarını önce okumak tahminimce daha iyi bir başlangıç olabilirdi 😅
Bu kitap hakkında konuşulabilecek çok fazla şey var. Bu yüzden burada sadece kitabın konusu ve Nietzsche’nin, anladığım kadarıyla, bu kitabı neden yazdığını açıklamaya çalışacağım. Fakat öncelikle kitabın üslubundan söz etmek daha doğru olur.
Kitabın Üslubu
Nietzsche düşüncelerini ironi ve ince iğnemeler yaparak yazmış. İroni, bu kitapta oldukça sık rastlayacağınız bir şey. Nietzsche’nin bu kelime oyunlarını, kitabı; sadece onun gibi düşünen, onunla benzer idealleri taşıyan insanların anlaması için bu şekilde karmaşık bir biçimde yazdığını düşünüyorum.
Bununla beraber şahsen ben de açıkça ironi olduğunu anladığım fakat içeriğine hakim olmadığım kısımlara pek takılmadan okumaya çalıştım.
Örneğin farklı filozoflardan bahsedip, onların yazdıklarıyla da ilgili ironi yapıyor Nietzsche; ben bu filozofların kitaplarını henüz okumadığım ve düşüncelerine dair fikrim olmadığı için, belli kısımlara daha az önem atfedip genel düşünceye odaklandım. Benim gibi acemilere de tavsiyem budur. Zaten kitabın sonuna doğru genel düşünceyi kavradığınız vakit, kitaptaki ironiler, kelime oyunları vs. neden yapıldığını da anlayacaksınız. Tabii yine de ironileri anlamaya çaba gösterin ama üzerine çok durmayıp okumaya devam edin. İleriki sayfaları okuduktan sonra, takıldığınız yere geri dönünce daha iyi anlayacaksınız. Yani en azından benim deneyimim bu şekilde oldu.
Kitabın İçeriği
Öncelikle bu kitap bir “Toplum Eleştirisi”. Başlığından da anlaşılacağı üzere bu kitap Tarih’in sakıncalarını ve “Doğru tarih anlayışı nedir, nasıl olur”u inceliyor. Bununla beraber toplumun üzerinde biriken ve yığıntı oluşturan, toplumu hastalandıran bir “Tarih Kültürü”nden bahsediyor.
Bir paragraf da Nietzsche’den alıntı yapayım:
“Tarih her zaman ‘bir zamanlar öyle oldu’ diye vurur damgasını; ahlak ise ‘öyle yapmamalısınız’ ya da ‘öyle yapmamalıydınız’ diye. Böylece tarih, gerçek ahlaksızlığın el kitabı olur.”
Friedrich Nietzche
Tabii ki Nietzsche tarihin tamamen kötü bir şey olduğunu iddia etmiyor. Bence aslında sürü psikolojisini, insanların özgür bir biçimde düşünememesini, kendi geleceklerini ve yaşamlarını oluşturmaya cüret edememesini eleştiriyor.
Bu kitabı sadece ona emek göstermeye hazırsanız okuyun. Zaten Nietzsche de sırlarını ancak, onun gibi olan, ona dost olabilecekler anlasın istemiş sanırım.
