Yazı’da ritim, ahenk ve uyum, düzen gibi içsel nitelikler bulunur. Dahası ve daha doğrusu, Yazılış bu niteliklere haiz olduğu zaman, ortaya güzel bir Yazılan çıkar.
Fakat, ilginçtir ki; ritim, ahenk, düzen, tonlama, mimari gibi özellikler/kavramlar esasen Sanat ile alakalı görülür. Bunu da en net Müzik’te yani Ses Sanatları’nda fark ederiz.
Buradan ilginç başka bir çıkarıma yönelebiliriz, ama önce bir ayete bakalım: “Onu (Kur’an’ı) sana sağ elinle yazdırmadık”. Yani, anlaşılıyor ki, Hz. Peygamber’in tebliğ ettiği İlahi Vahiy, öncelikle ses-temellidir (sonra görsel-temellidir). (Kur’an’da, Semi [İşiten] sıfatı her zaman Basir [Gören] sıfatından önce zikredilir.)
Anlam’ın Mimari’si, demek ki, temelinde Ses ve onun Ahenk’i ile başlar. Yazı ve Yazılan, onu ebedileştirir-korur ve hıfzeder. Böylece o, tekrar anılabilen-anlam hâline gelir. “Ve o ancak âlemler için bir zikirdir.”
Buradan anlarız ki – anlamalıyız ki – Yazılan’ı mükemmelleştiren öncelikle onun Ses’te tesis edilmiş olmasıdır (Gönl’e ilk gelen budur). Demek ki, güzel bir Yazı yazmanın yolu, kalpten gelen Ritim’i, Gönül’de seslendirip, simültane/eş-zamanlı olarak Yazı’ya dökmektir. O İlk Ses, Nun’dur; Kalem’in ve Yazdıkları’nın Başlatıcı-Başlangıç’ıdır.
Nun, vel kalem ve ma yesterun
Ve ma hüve illa zikrun lil alemin.
“Kalben bilmek” ifadesinin Asl’ı astarı budur. Şüphesiz, en hızlı bilgi edinme yöntemidir, keza Nebevî Vahy’e ve Aşk’a yaslanır.
Kısacık beşer ömrüne, büyük keşifler ve yaratımlar sığdıran adamların yöntemi budur. Belki de bu yüzden, Leonard Euler “en hızlı (doğal) artış miktarı”nı inceledi ve bir sayının sadece kendi-kendisine “yaslanarak” ulaşabileceği maksimum oranı/ölçüyü buldu (formüle etti).
Bunun başka bir ifadesi de şudur: Sadece Hakk olan Zâtım’a yaslanarak nasıl kendi-kendime Kaim olurum? Hayy, burada Ruh’unu nasıl hareket ile diri kılar, ve tüm bunların Ölçü’sü nedir?
Detaylarına sonra da bakabiliriz; fakat ana hatları ile e Sabitinin Metafiziği budur.
Senelerdir içimde ukde olan şu meseleyi anlattığı için Hakk’a hamd olsun.
02.07.2025
